PRAGUE - Suốt tuần qua, truyền thông hải ngoại bàn tán quanh căng thẳng mà trung tâm là tờ báo Đàn Chim Việt xuất bản tại Ba Lan và phát hành ở nhiều nước, trong đó có cộng hòa Czech, đặc biệt là tại khu chợ Saparia.

Từ tháng Năm, báo này thông báo bị cấm bán ở chợ, và sau đó lại thông báo được cho phép trở lại. Nhưng đến tháng Sáu lại một lần nữa tái thông báo bị cấm bán. Ông Nguyễn Đăng Đạo từ cộng hòa Czech cho biết:

- Tôi là người chịu trách nhiệm phát hành tờ Đàn Chim Việt tại Cộng hòa Séc, từ số 14 tháng 2 năm 2001 cho tới nay. Vừa rồi, vào ngày 12 tháng 6, tôi trở lại Trung tâm thương mại Sapa phát hành tờ Đàn Chim Việt thì bị một toán “bộ đội” gồm 3 người. Bộ đội tức là lực lượng bảo vệ chợ, bên này họ gọi là “bộ đội”. Tôi đã phát hành được 9 quầy, được khoảng 100 tờ, thì 3 người đó đến ôm báo, bắt tôi, tống tôi ra khỏi chợ.

Trong một phỏng vấn dành cho đài BBC, ông Lê Diễn Đức, tổng biên tập Đàn Chim Việt loại trừ khả năng bị cấm bán báo trong chợ vì lý do cạnh tranh kinh tế:

- Theo tôi nghĩ thì chúng tôi không có làm ảnh hưởng gì đến quyền lợi kinh tế của họ cả, vì chúng tôi đã phát hành trong trung tâm này tù 2 năm rưỡi nay. Nhưng chắc rằng tờ báo của chúng tôi là một tiếng nói tự do, diễn đàn độc lập, tự do ngôn luận, duy nhất ở Đông Âu này. Nói lên sự thật, nói lên tinh thần tranh đấu dân chủ của những người trong nước. Phê phán thể chế độc tài, hiện đã lỗi thời trong xu thế tiến tới dân chủ. Theo tôi nghĩ chắc là chính quyền Việt Nam không ưa gì cho nên họ, theo như những người trong ban quản lý chợ nói, và những người buôn bán ở trong chợ, nói là chính an ninh sứ quán đã dùng sức ép cho những người trong chợ và không cho chúng tôi tiếp tục được phát hành nữa.

- Nhưng đây chỉ là lời đồn đại hay ông có bằng chứng gì, có vết tích gì để chứng minh sự liên hệ giữa sứ quán hay an ninh sứ quán với chuyện này hay không ?

- Nếu nói có văn bản sứ quán nào ra để dùng áp lực cho chủ chợ thì điều đó chúng tôi không có. Nhưng sau khi bị tịch thu báo, người của chúng tôi đã cầm máy ghi âm đi phỏng vấn rất nhiều điểm bán báo ở Trung tâm thương mại (Saparia) thì tất cả mọi người đều nói lên điều đó.

Phó tổng biên tập tờ báo nổi tiếng của cộng hòa Czech là ông Jaroslav Spurny từ báo Respekt có bài ủng hộ lối lập luận đó, với tựa đề “Móng vuốt dài của Hà Nội", đăng trên số báo ra ngày 25.VI.2003, khai thác các cáo buộc của Đàn Chim Việt nói là cơ quan an ninh của sứ quán Việt Nam ở cộng hòa Czech đã tác động cho nhóm bảo vệ của chợ Saparia ngăn cấm người bán báo.

Tuy nhiên, Bộ ngoại giao Việt Nam có công văn phủ nhận cáo buộc đó. Tham tán Việt Nam ở cộng hòa Czech là ông Hoàng Thanh Chương cũng có câu trả lời tương tự:

- Tôi chỉ có thể trả lời như là Người phát ngôn Bộ ngoại giao CHXHCN Việt Nam, bà Phan Thúy Thanh, là những thông tin đó là không đúng sự thật.

- Thưa ông, câu chuyện đã được báo Respekt đăng. Chẳng lẽ họ đăng cũng không đúng sự thật ?

- Tôi chỉ có thể khẳng định với ông là những thông tin đó không đúng sự thật. Còn việc bán và đọc tờ báo nào là sự lựa chọn của mỗi người. Theo đó, những tờ báo nào không phù hợp với cộng đồng, tất nhiên sẽ bị cộng đồng loại bỏ.

- Và ông có biết ở Tiệp có tờ báo Đàn Chim Việt không ạ ?

- Bản thân tôi chưa được đọc tờ Đàn Chim Việt, cho nên tôi không rõ.

Và những gì được xác nhận ban đầu chỉ là chuyện tại chợ Saparia có nhóm người không muốn cho bán báo Đàn Chim Việt.

Người được một số doanh nhân Việt Nam trong chợ Saparia giới thiệu là làm việc trong Ban quản lý chợ, là ông Trần Quang Hùng cho biết không có trách nhiệm trả lời báo chí, và ông chủ chợ Hoàng Đình Thắng không có mặt ở cộng hòa Czech.

Theo thông báo của Đàn Chim Việt, thì họ có tầm phát hành tại 14 nước. Bài báo trên tờ Respekt của phó tổng biên tập Jaroslav Spurny nói “tại Nga, Hà Nội thành công trong việc ngăn chặn phát hành Đàn Chim Việt, và giờ đây họ tiếp tục giành thắng lợi ở Cộng hòa Czech”.(bbc)