Điều không thể thành điều có thể (CN 17 QN B: 2 V 4,42-44; Ep 4,1-6; Ga 6,1-15)
Trong suốt cuộc đời rao giảng của mình, Chúa Giêsu đã thực hiện rất nhiều kỳ diệu cả thể khiến những ai chứng kiến không thể nào quên. Trong số đó, phép lạ hóa bánh ra nhiều là biến cố được cộng đoàn tín hữu sơ khai nhớ đến cách đặc biệt nhất. Đây là phép lạ do Chúa Giêsu thực hiện bên kia biển hồ Galiêa khi rất đông dân chúng đến với Người để nghe giảng, họ không có gì ăn, nhưng lại ở trong một nơi hoang vắng. Đây cũng là câu chuyện duy nhất được tất cả bốn Tin Mừng thuật lại.
1- Hơn cả một phép lạ
Bài Tin Mừng hôm nay là trình thuật của thánh Gioan (Ga 6,1-6). Nội dung trình thuật này chứa đựng nhiều ý nghĩa rất phong phú. Theo cách nhìn riêng, thánh Gioan không gọi đây là một “phép lạ” nhưng đúng hơn là một “dấu chỉ.” Bởi lẽ, phép lạ thường được hiểu là những gì được xảy ra một cách ngoại thường, vượt ra khỏi định luật tự nhiên, do một bàn tay nào đó tác động. Chẳng hạn, một người leo lên nhà cao tầng, rồi nhảy xuống, đến mức nào đó, anh dừng lại trong không gian. Người ta gọi đó là phép lạ! Nó đi ngược với luật tự nhiên là phải rơi xuống đất. Hay một ai đó bị bệnh ung thư, không thể nào chữa khỏi, nhưng nhờ cầu nguyện, người đó được ơn chữa lành và sống thêm được một dài. Đó là phép lạ!
Nhưng theo cách nhìn của thánh Gioan, những việc kỳ điệu do Chúa Giêsu thực hiện là những “dấu chỉ” của Thiên Chúa. Vì dấu chỉ hướng chúng ta tới khám phá những ý nghĩa và thực tại bên trong mà những sự kiện xảy ra bên ngoài mách bảo. Đó là lý do tại sao thánh Gioan mời gọi chúng ta không có dừng lại ở những sự kiện bên ngoài được kể, nhưng cần khám phá ý nghĩa bên trong, sâu hơn của nó từ viễn tượng đức tin.
Trong trình thuật này, Chúa Giêsu là trung tâm điểm của câu chuyện. Trước một hoàn cảnh người thì đông, thức ăn không có, chợ thì xa, các môn đệ lo lắng: “Ta mua đâu được bánh cho những người này ăn? Không ai chạy đến xin Chúa Giêsu can thiệp. Nhưng chính Người đi bước trước, Người thấy dân chúng đang chịu đói khát, nên Người đề nghị các môn đệ phải chăm sóc họ. Điều rất thú vị ở đây khi biết rằng Chúa Giêsu không chỉ nuôi dưỡng dân chúng bằng Lời, Tin Mừng của Thiên Chúa, nhưng Người còn quan tâm đến cả cái đói, cái khát mà con cái Thiên Chúa đang trải qua.
Trước một đám đông khoảng năm ngàn người đàn ông, không kể đàn bà và trẻ con, các môn đệ thắc mắc. Trong nơi hoang vắng, làm sao kiếm thức ăn mà nuôi chừng đó người được? Philiphê nói: “Hai trăm bạc bánh cũng không đủ để mỗi người được một chút.” Các môn đệ không tìm ra giải pháp, bởi vì họ không có đủ tiền. Ông Anrê nghĩ rằng họ có thể chia sẻ với nhau khi nói: “Ở đây có một bé trai có năm chiếc bánh lúa mạch và hai con cá, nhưng bấy nhiêu thì thấm vào đâu cho từng ấy người.”
2- Chúa không làm gì một mình
Một em bé vô danh không rõ lai lịch đang đóng góp phần mình vào một điều có thể mà xem ra như không thể. Sự sẵn sàng chia sẻ những gì mình có với người khác của em bé là giải pháp để có thức ăn cho đám đông.
Đối với Chúa Giêsu như thế là đủ rồi. Chúa Giêsu sẽ làm điều còn lại. Chúa Giêsu cầm lấy bánh và cá của em bé, rồi tạ ơn Thiên Chúa, và bắt đầu phân phát cho họ ăn, ai cũng được no nên. Ở đây, Chúa Giêsu không muốn làm gì một mình dẫu Người có thể làm được. Người muốn con người cộng tác để thực hiện điều xem ra không thể trở thành có thể. Sự đóng góp của em bé trở thành điều kiện để phép lạ được xảy ra.
Một cảnh tượng thật ý nghĩa. Đám đông đang ngồi trên thảm cỏ xanh và chia sẻ một bữa ăn không có rượu cũng không có thịt, nhưng đầy ắp tình huynh đệ, chỉ là những thức ăn đơn giản của dân làng sống xung quanh biển hồ Galiêa: đó là thứ bánh từ lúa mạch và cá muối; một bữa ăn huynh đệ mà Chúa Giêsu dọn ra cho mọi người, nhờ sự đóng góp quảng đại của em bé.
Sự quảng đại của em bé là lý tưởng mời gọi mọi tín hữu phải noi gương bắt chước. Bởi thế, ngay từ lúc ban đầu Giáo Hội, các tín hữu coi những gì mình có là của chung và mỗi người là anh chị em. Đây là mô hình lý tưởng của một xã hội mới do Chúa Giêsu thiết lập để xây dựng một nhân loại mới mà trong đó con người đối xử với nhau với tình tương thân tương ái, chia sẻ và đoàn kết.
Đồng thời qua dấu chỉ bữa ăn này, thánh Gioan ám chỉ về bí tích Thánh Thể mà người kitô hữu cử hành trong ngày của Đức Chúa. Nơi đó, chính Chúa Giêsu đi bước trước và chuẩn bị cho dân Chúa một bữa tiệc để nuôi dưỡng chúng ta nhờ Thần Khí và sức mạnh của Chúa Giêsu, Bánh Hằng Sống đến từ Thiên Chúa. Nhờ bí tích Thánh Thể, chúng ta trở nên con cái Thiên Chúa; nhờ Bí Tích Thánh Thể, chúng ta được trở nên một với nhau là Nhiệm Thể Chúa Kitô như thánh Phaolô nói trong bài đọc II: “Chỉ có một thân thể và một tinh thần, cũng như anh em đã được kêu gọi đến cùng một niềm hy vọng. Chỉ có một Chúa, một đức tin, một phép rửa. Chỉ có một Thiên Chúa là Cha hết mọi người, Đấng vượt trên hết mọi người, hoạt động nơi mọi người, và ở trong mọi người” (Ep 4,5-6).
3- Cần sự đóng góp của chúng ta
Nhưng chúng ta không bao giờ quên sự đóng góp của em bé. Sự đóng góp của mỗi người nhiều lúc nhỏ bé, nhưng với ơn Chúa đã làm nên điều kỳ diệu trong cuộc sống chúng ta. Chúng ta có thể kiểm chứng điều này khi quan sát những sự kiện xảy ra xung quanh chúng ta: chẳng hạn từ những đợt bão lụt xảy ra ở Miền Trung Việt Nam, có nhiều người không còn nhà cửa, mất hết của cải. Nhưng nhờ tinh thần tương thân tương ái của người Việt trong và ngoài nước giúp đỡ mỗi người một chút, nhiều ngôi nhà được xây dựng lại, nhiều người có đủ cơm ăn áo mặc... đó là phép lạ của sự đoàn kết!
Liên quan đến điều kỳ diệu này, cha Anthony de Mello kể câu chuyện về nồi cháo kỳ diệu: “Một ngày nọ, có một vị thiền sư tới một ngôi làng quê nghèo khổ, ai cũng không có gì ăn. Ông liền lấy một cái nồi, rồi đưa ra giữa ngã ba đường, múc nước, nhặt một hòn đá bỏ vào nồi và bắt đầu nấu. Ông vừa nấu vừa thiền. Thỉnh thoảng ông cúi xuống nếm thử và nói: “Giá mà có thêm ít gạo nữa thì ngon biết mấy.” Thế là có người dân làng mang đến cho ông một bịch gạo, ông đổ vào và tiếp tục nấu. Một lúc, ông lại nói: “Giá mà có thêm ít thịt nữa thì ngon biết mấy.” Thế là có một cụ bà đưa đến mấy con gà. Ông làm thịt và cho vào nồi, tiếp tục nấu. Sau đó, ông lại nếm và nói: “Giá mà có thêm ít rau, ít củ hành, củ tỏi, và ít gia vị nữa... thì ngon biết mấy.” Những người xung quang mang đến cho ông tất cả những thứ đó, ông nấu. Sau khi cháo chín, ông mời mọi người trong làng đến ăn. Ai cũng được ăn cháo gà no nê. Đó là phép lạ của sự chia sẻ.
Nếu trong thế giới này còn sự đói khát, đó không phải do thiếu thực phẩm, nhưng là do thiếu sự đoàn kết và tình tương thân tương ái. Của ăn luôn có đủ cho mọi người; nhưng sự quảng đại chia sẻ thì đang thiếu. Nhiều người hôm nay phải chết vì đói, vì khát chỉ vì sự vô cảm và ích kỷ của chúng ta. Nên thông điệp mà Lời Chúa hôm nay mời gọi chúng ta góp phần nhỏ bé của mình để cho những gì xem ra như không thể lại trở thành có thể một cách bất ngờ! Amen!
Trong suốt cuộc đời rao giảng của mình, Chúa Giêsu đã thực hiện rất nhiều kỳ diệu cả thể khiến những ai chứng kiến không thể nào quên. Trong số đó, phép lạ hóa bánh ra nhiều là biến cố được cộng đoàn tín hữu sơ khai nhớ đến cách đặc biệt nhất. Đây là phép lạ do Chúa Giêsu thực hiện bên kia biển hồ Galiêa khi rất đông dân chúng đến với Người để nghe giảng, họ không có gì ăn, nhưng lại ở trong một nơi hoang vắng. Đây cũng là câu chuyện duy nhất được tất cả bốn Tin Mừng thuật lại.
1- Hơn cả một phép lạ
Bài Tin Mừng hôm nay là trình thuật của thánh Gioan (Ga 6,1-6). Nội dung trình thuật này chứa đựng nhiều ý nghĩa rất phong phú. Theo cách nhìn riêng, thánh Gioan không gọi đây là một “phép lạ” nhưng đúng hơn là một “dấu chỉ.” Bởi lẽ, phép lạ thường được hiểu là những gì được xảy ra một cách ngoại thường, vượt ra khỏi định luật tự nhiên, do một bàn tay nào đó tác động. Chẳng hạn, một người leo lên nhà cao tầng, rồi nhảy xuống, đến mức nào đó, anh dừng lại trong không gian. Người ta gọi đó là phép lạ! Nó đi ngược với luật tự nhiên là phải rơi xuống đất. Hay một ai đó bị bệnh ung thư, không thể nào chữa khỏi, nhưng nhờ cầu nguyện, người đó được ơn chữa lành và sống thêm được một dài. Đó là phép lạ!
Nhưng theo cách nhìn của thánh Gioan, những việc kỳ điệu do Chúa Giêsu thực hiện là những “dấu chỉ” của Thiên Chúa. Vì dấu chỉ hướng chúng ta tới khám phá những ý nghĩa và thực tại bên trong mà những sự kiện xảy ra bên ngoài mách bảo. Đó là lý do tại sao thánh Gioan mời gọi chúng ta không có dừng lại ở những sự kiện bên ngoài được kể, nhưng cần khám phá ý nghĩa bên trong, sâu hơn của nó từ viễn tượng đức tin.
Trong trình thuật này, Chúa Giêsu là trung tâm điểm của câu chuyện. Trước một hoàn cảnh người thì đông, thức ăn không có, chợ thì xa, các môn đệ lo lắng: “Ta mua đâu được bánh cho những người này ăn? Không ai chạy đến xin Chúa Giêsu can thiệp. Nhưng chính Người đi bước trước, Người thấy dân chúng đang chịu đói khát, nên Người đề nghị các môn đệ phải chăm sóc họ. Điều rất thú vị ở đây khi biết rằng Chúa Giêsu không chỉ nuôi dưỡng dân chúng bằng Lời, Tin Mừng của Thiên Chúa, nhưng Người còn quan tâm đến cả cái đói, cái khát mà con cái Thiên Chúa đang trải qua.
Trước một đám đông khoảng năm ngàn người đàn ông, không kể đàn bà và trẻ con, các môn đệ thắc mắc. Trong nơi hoang vắng, làm sao kiếm thức ăn mà nuôi chừng đó người được? Philiphê nói: “Hai trăm bạc bánh cũng không đủ để mỗi người được một chút.” Các môn đệ không tìm ra giải pháp, bởi vì họ không có đủ tiền. Ông Anrê nghĩ rằng họ có thể chia sẻ với nhau khi nói: “Ở đây có một bé trai có năm chiếc bánh lúa mạch và hai con cá, nhưng bấy nhiêu thì thấm vào đâu cho từng ấy người.”
2- Chúa không làm gì một mình
Một em bé vô danh không rõ lai lịch đang đóng góp phần mình vào một điều có thể mà xem ra như không thể. Sự sẵn sàng chia sẻ những gì mình có với người khác của em bé là giải pháp để có thức ăn cho đám đông.
Đối với Chúa Giêsu như thế là đủ rồi. Chúa Giêsu sẽ làm điều còn lại. Chúa Giêsu cầm lấy bánh và cá của em bé, rồi tạ ơn Thiên Chúa, và bắt đầu phân phát cho họ ăn, ai cũng được no nên. Ở đây, Chúa Giêsu không muốn làm gì một mình dẫu Người có thể làm được. Người muốn con người cộng tác để thực hiện điều xem ra không thể trở thành có thể. Sự đóng góp của em bé trở thành điều kiện để phép lạ được xảy ra.
Một cảnh tượng thật ý nghĩa. Đám đông đang ngồi trên thảm cỏ xanh và chia sẻ một bữa ăn không có rượu cũng không có thịt, nhưng đầy ắp tình huynh đệ, chỉ là những thức ăn đơn giản của dân làng sống xung quanh biển hồ Galiêa: đó là thứ bánh từ lúa mạch và cá muối; một bữa ăn huynh đệ mà Chúa Giêsu dọn ra cho mọi người, nhờ sự đóng góp quảng đại của em bé.
Sự quảng đại của em bé là lý tưởng mời gọi mọi tín hữu phải noi gương bắt chước. Bởi thế, ngay từ lúc ban đầu Giáo Hội, các tín hữu coi những gì mình có là của chung và mỗi người là anh chị em. Đây là mô hình lý tưởng của một xã hội mới do Chúa Giêsu thiết lập để xây dựng một nhân loại mới mà trong đó con người đối xử với nhau với tình tương thân tương ái, chia sẻ và đoàn kết.
Đồng thời qua dấu chỉ bữa ăn này, thánh Gioan ám chỉ về bí tích Thánh Thể mà người kitô hữu cử hành trong ngày của Đức Chúa. Nơi đó, chính Chúa Giêsu đi bước trước và chuẩn bị cho dân Chúa một bữa tiệc để nuôi dưỡng chúng ta nhờ Thần Khí và sức mạnh của Chúa Giêsu, Bánh Hằng Sống đến từ Thiên Chúa. Nhờ bí tích Thánh Thể, chúng ta trở nên con cái Thiên Chúa; nhờ Bí Tích Thánh Thể, chúng ta được trở nên một với nhau là Nhiệm Thể Chúa Kitô như thánh Phaolô nói trong bài đọc II: “Chỉ có một thân thể và một tinh thần, cũng như anh em đã được kêu gọi đến cùng một niềm hy vọng. Chỉ có một Chúa, một đức tin, một phép rửa. Chỉ có một Thiên Chúa là Cha hết mọi người, Đấng vượt trên hết mọi người, hoạt động nơi mọi người, và ở trong mọi người” (Ep 4,5-6).
3- Cần sự đóng góp của chúng ta
Nhưng chúng ta không bao giờ quên sự đóng góp của em bé. Sự đóng góp của mỗi người nhiều lúc nhỏ bé, nhưng với ơn Chúa đã làm nên điều kỳ diệu trong cuộc sống chúng ta. Chúng ta có thể kiểm chứng điều này khi quan sát những sự kiện xảy ra xung quanh chúng ta: chẳng hạn từ những đợt bão lụt xảy ra ở Miền Trung Việt Nam, có nhiều người không còn nhà cửa, mất hết của cải. Nhưng nhờ tinh thần tương thân tương ái của người Việt trong và ngoài nước giúp đỡ mỗi người một chút, nhiều ngôi nhà được xây dựng lại, nhiều người có đủ cơm ăn áo mặc... đó là phép lạ của sự đoàn kết!
Liên quan đến điều kỳ diệu này, cha Anthony de Mello kể câu chuyện về nồi cháo kỳ diệu: “Một ngày nọ, có một vị thiền sư tới một ngôi làng quê nghèo khổ, ai cũng không có gì ăn. Ông liền lấy một cái nồi, rồi đưa ra giữa ngã ba đường, múc nước, nhặt một hòn đá bỏ vào nồi và bắt đầu nấu. Ông vừa nấu vừa thiền. Thỉnh thoảng ông cúi xuống nếm thử và nói: “Giá mà có thêm ít gạo nữa thì ngon biết mấy.” Thế là có người dân làng mang đến cho ông một bịch gạo, ông đổ vào và tiếp tục nấu. Một lúc, ông lại nói: “Giá mà có thêm ít thịt nữa thì ngon biết mấy.” Thế là có một cụ bà đưa đến mấy con gà. Ông làm thịt và cho vào nồi, tiếp tục nấu. Sau đó, ông lại nếm và nói: “Giá mà có thêm ít rau, ít củ hành, củ tỏi, và ít gia vị nữa... thì ngon biết mấy.” Những người xung quang mang đến cho ông tất cả những thứ đó, ông nấu. Sau khi cháo chín, ông mời mọi người trong làng đến ăn. Ai cũng được ăn cháo gà no nê. Đó là phép lạ của sự chia sẻ.
Nếu trong thế giới này còn sự đói khát, đó không phải do thiếu thực phẩm, nhưng là do thiếu sự đoàn kết và tình tương thân tương ái. Của ăn luôn có đủ cho mọi người; nhưng sự quảng đại chia sẻ thì đang thiếu. Nhiều người hôm nay phải chết vì đói, vì khát chỉ vì sự vô cảm và ích kỷ của chúng ta. Nên thông điệp mà Lời Chúa hôm nay mời gọi chúng ta góp phần nhỏ bé của mình để cho những gì xem ra như không thể lại trở thành có thể một cách bất ngờ! Amen!