Trong buổi tiếp kiến chung sáng thứ Tư, mùng 4 tháng 6/2003, trước khoảng 20,000 tín hữu hiện diện tại Quảng Trường Thánh Phêrô ở Roma, ĐTC Gioan Phaolô II đã tạm thời ngưng loạt bài giáo lý về các thánh vịnh, để nói về Chân Phước Giáo Hoàng Gioan 23, nhân dịp kỷ niệm 40 năm ngài qua đời, tức vào chiều ngày mùng 3 tháng 6 năm 1963. Chính Đức Gioan Phaolô II đã tôn phong chân phước cho Đức Gioan 23 và Đức Piô IX ngày 3 tháng 9 năm 2000.
Mở đầu bài huấn đức, ĐTC Gioan Phaolô II đã nhắc lại buổi chiều lịch sử, ngày 3 tháng 6 năm 1963, khi hàng ngàn người tựu về Quảng Trường Thánh Phêrô, tham dự thánh lễ do ĐHY LUIGI TRAGLIA cử hành, để cầu nguyện cho Đức Gioan 23 đang hấp hối. ĐTC Gioan Phaolô II nhắc lại một tư tưởng hay và đẹp của Chân Phước Giáo Hoàng Gioan 23, nhìn chiếc giường mình đang đau nằm như là “bàn thờ” để hiến dâng trọn vẹn cuộc đời mình. ĐTC Gioan Phaolô II đã trích lời của Chân Phước Giáo Hoàng 23 như sau:
“Chiếc giường nầy là một bàn thờ; và bàn thờ muốn có lễ vật: và tôi đây đã sẵn sàng. Tôi xin hiến dâng đời tôi cho Giáo Hội, cho việc tiếp tục Công Đồng Chung, cho nền hoà bình trên thế giới, cho sự hiệp nhất những người Kitô” (trích sưu tập “Lời của Đức Gioan 23”, quyển V, trg 618).
Rồi ĐTC Gioan Phaolô II giải thích thêm ý nghĩa của những lời trên của Chân Phước Giáo Hoàng Gioan 23 như sau: “Ecce adsum! Nầy con đây sẵn sàng! Tư tưởng thanh thản về cái chết đã hiện diện với Đức Gioan 23 trong suốt đời ngài; vào giây phút từ biệt cõi đời, Đức Gioan 23 đã đưa mắt nhìn về tương lai và về những chờ đợi của Dân Chúa cũng như của thế giới. Với giọng cảm động, Ngài quả quyết rằng bí quyết của đời linh mục ngài là Thập Giá Chúa, luôn luôn được treo trước giường ngủ của ngài. “Trong những trao đổi lâu giờ và thường xảy ra lúc ban đêm --- tư tưởng về việc cứu rỗi thế gian --- theo lời tâm sự của chân phước Giáo Hoàng Gioan 23 --- xem ra là tư tưởng khẩn thiết nhất chưa bao giờ có”. “Đôi tay của Đấng Chịu Đóng Đinh giăng ra nói lên rằng Chúa chịu chết cho tất cả mọi người, phải, cho tất cả mọi người; không một ai bị lọai ra khỏi tình thương của ngài, không ai mà không được ngài tha thứ ” (trg 618).
Thật không dễ đón nhận, ---- trong những lời vắn tắt trên, --- ý nghĩa của thừa tác vụ linh mục của Đức Gioan 23, một thừa tác vụ hoàn toàn hiến dâng cho công cuộc làm cho mọi người được biết và yêu mến “điều có giá trị nhất trong đời sống, là Chúa Giêsu Kitô, đáng được chúc tụng, là Giáo Hội thánh thiện của Chúa, là Tin Mừng của Chúa” (trg 612). Cho đến giây phút cuối cùng, luôn sống động trong ngài niềm khao khát trên. “Ngày sống của tôi trên trần gian nầy kết thúc; nhưng Chúa Kitô hằng sống và giáo hội tiếp tục trách vụ của mình; các linh hồn, đây là các linh hồn; ut sinh unum, ước chi họ được nên một”
Kế đến, ĐTC Gioan Phaolô II nhắc lại rằng, vào ngày 11 tháng 4 năm 1963, tức không đầy hai tháng trước khi qua đời, Đức Gioan 23 đã công bố thông điệp nổi tiếng của triều giáo hoàng của ngài: thông điệp Hoà Bình trên mặt đất, thông điệp mà ĐTC đã có nhiều dịp nhắc đến trong năm kỷ niệm nầy. ĐTC Gioan Phaolô II nhận định tiếp về dung mạo của Chân Phước Gioan 23 như sau:
“Trọn cả cuộc đời của vị giáo hoàng không thể nào quên được nầy là một chứng tá cho hoà bình. Triều giáo hoàng của ngài đã cho thấy như là một lời tiên tri cao cả nhất về hoà bình, được thể hiện trọn vẹn nhất nơi thông điệp Hoà Bình trên mặt đất, dường như thể đây là một chúc thư công khai và phổ quát. --- Như Đức Gioan 23 đã viết --- mọi tín hữu trên thế giới hiện nay, phải là một ngọn ánh sáng, một trung tâm tình thương, một chất men linh động giữa dân chúng; và càng được như vừa nói, thì nguời đó --- trong chính thâm tâm mình --- càng được sống hiệp thông với Thiên Chúa. Thật vậy, sẽ không có hoà bình giữa con người, nếu không có hoà bình nơi mỗi người trước”. Để trở nên một ánh lửa chiếu sáng, thì càng phải sống trong sự tiếp xúc thường xuyên với Thiên Chúa. Vị tiền nhiệm của Cha, Đức Gioan 23, --- Đấng đã để lại một dấu chỉ trong lịch sử --- nhắc lại cho con người của ngàn năm thứ ba rằng bí quyết của hoà bình và của niềm vui hệ tại trong sự hiệp thông sâu xa và liên lỉ với Thiên Chúa. Thánh Tâm của Đấng Cứu Chuộc là nguồn mạch của tình thương và hoà bình, của niềm hy vọng và niềm vui. Ước chi việc chúng ta tưởng nhớ đến vị giáo hoàng đáng mến Đức Gioan 23, được biến thành lời cầu nguyện: Xin Ngài trên thiên đàng khẩn cầu, ngõ hầu chúng ta, --- như chân phước Giáo Hoàng Gioan 23 --- có thể tuyên xưng vào cuối cuộc đời mình trên trần gian rằng: chúng ta đã không đi tìm điều gì khác, ngoài Chúa Kitô và Phúc Âm Người.”
Đó là những lời ĐTC Gioan Phaolô II nói về Chân Phước Giáo Hoàng Gioan 23.
Kết thúc buổi tiếp kiến, ĐTC Gioan Phaolô II cũng nhắc đến việc ngài sắp đi thăm CROATIA và xin mọi người cầu nguyện cho chuyến đi nầy được mang lại nhiều hoa trái. ĐTC cho biết về mục tiêu của chuyến viếng thăm nầy như sau: “Mục tiêu của chuyến viếng thăm nầy là củng cố trong đức tin những thành phần của cộng đoàn công giáo tại đây, một cộng đoàn trong thời gian bị bách hại đã sống trung thành với Chúa Kitô và hiện tại không sợ đương đầu với những thử thách để tiếp tục rao giảng Chúa Kitô cách can đảm”.
Mở đầu bài huấn đức, ĐTC Gioan Phaolô II đã nhắc lại buổi chiều lịch sử, ngày 3 tháng 6 năm 1963, khi hàng ngàn người tựu về Quảng Trường Thánh Phêrô, tham dự thánh lễ do ĐHY LUIGI TRAGLIA cử hành, để cầu nguyện cho Đức Gioan 23 đang hấp hối. ĐTC Gioan Phaolô II nhắc lại một tư tưởng hay và đẹp của Chân Phước Giáo Hoàng Gioan 23, nhìn chiếc giường mình đang đau nằm như là “bàn thờ” để hiến dâng trọn vẹn cuộc đời mình. ĐTC Gioan Phaolô II đã trích lời của Chân Phước Giáo Hoàng 23 như sau:
“Chiếc giường nầy là một bàn thờ; và bàn thờ muốn có lễ vật: và tôi đây đã sẵn sàng. Tôi xin hiến dâng đời tôi cho Giáo Hội, cho việc tiếp tục Công Đồng Chung, cho nền hoà bình trên thế giới, cho sự hiệp nhất những người Kitô” (trích sưu tập “Lời của Đức Gioan 23”, quyển V, trg 618).
Rồi ĐTC Gioan Phaolô II giải thích thêm ý nghĩa của những lời trên của Chân Phước Giáo Hoàng Gioan 23 như sau: “Ecce adsum! Nầy con đây sẵn sàng! Tư tưởng thanh thản về cái chết đã hiện diện với Đức Gioan 23 trong suốt đời ngài; vào giây phút từ biệt cõi đời, Đức Gioan 23 đã đưa mắt nhìn về tương lai và về những chờ đợi của Dân Chúa cũng như của thế giới. Với giọng cảm động, Ngài quả quyết rằng bí quyết của đời linh mục ngài là Thập Giá Chúa, luôn luôn được treo trước giường ngủ của ngài. “Trong những trao đổi lâu giờ và thường xảy ra lúc ban đêm --- tư tưởng về việc cứu rỗi thế gian --- theo lời tâm sự của chân phước Giáo Hoàng Gioan 23 --- xem ra là tư tưởng khẩn thiết nhất chưa bao giờ có”. “Đôi tay của Đấng Chịu Đóng Đinh giăng ra nói lên rằng Chúa chịu chết cho tất cả mọi người, phải, cho tất cả mọi người; không một ai bị lọai ra khỏi tình thương của ngài, không ai mà không được ngài tha thứ ” (trg 618).
Thật không dễ đón nhận, ---- trong những lời vắn tắt trên, --- ý nghĩa của thừa tác vụ linh mục của Đức Gioan 23, một thừa tác vụ hoàn toàn hiến dâng cho công cuộc làm cho mọi người được biết và yêu mến “điều có giá trị nhất trong đời sống, là Chúa Giêsu Kitô, đáng được chúc tụng, là Giáo Hội thánh thiện của Chúa, là Tin Mừng của Chúa” (trg 612). Cho đến giây phút cuối cùng, luôn sống động trong ngài niềm khao khát trên. “Ngày sống của tôi trên trần gian nầy kết thúc; nhưng Chúa Kitô hằng sống và giáo hội tiếp tục trách vụ của mình; các linh hồn, đây là các linh hồn; ut sinh unum, ước chi họ được nên một”
Kế đến, ĐTC Gioan Phaolô II nhắc lại rằng, vào ngày 11 tháng 4 năm 1963, tức không đầy hai tháng trước khi qua đời, Đức Gioan 23 đã công bố thông điệp nổi tiếng của triều giáo hoàng của ngài: thông điệp Hoà Bình trên mặt đất, thông điệp mà ĐTC đã có nhiều dịp nhắc đến trong năm kỷ niệm nầy. ĐTC Gioan Phaolô II nhận định tiếp về dung mạo của Chân Phước Gioan 23 như sau:
“Trọn cả cuộc đời của vị giáo hoàng không thể nào quên được nầy là một chứng tá cho hoà bình. Triều giáo hoàng của ngài đã cho thấy như là một lời tiên tri cao cả nhất về hoà bình, được thể hiện trọn vẹn nhất nơi thông điệp Hoà Bình trên mặt đất, dường như thể đây là một chúc thư công khai và phổ quát. --- Như Đức Gioan 23 đã viết --- mọi tín hữu trên thế giới hiện nay, phải là một ngọn ánh sáng, một trung tâm tình thương, một chất men linh động giữa dân chúng; và càng được như vừa nói, thì nguời đó --- trong chính thâm tâm mình --- càng được sống hiệp thông với Thiên Chúa. Thật vậy, sẽ không có hoà bình giữa con người, nếu không có hoà bình nơi mỗi người trước”. Để trở nên một ánh lửa chiếu sáng, thì càng phải sống trong sự tiếp xúc thường xuyên với Thiên Chúa. Vị tiền nhiệm của Cha, Đức Gioan 23, --- Đấng đã để lại một dấu chỉ trong lịch sử --- nhắc lại cho con người của ngàn năm thứ ba rằng bí quyết của hoà bình và của niềm vui hệ tại trong sự hiệp thông sâu xa và liên lỉ với Thiên Chúa. Thánh Tâm của Đấng Cứu Chuộc là nguồn mạch của tình thương và hoà bình, của niềm hy vọng và niềm vui. Ước chi việc chúng ta tưởng nhớ đến vị giáo hoàng đáng mến Đức Gioan 23, được biến thành lời cầu nguyện: Xin Ngài trên thiên đàng khẩn cầu, ngõ hầu chúng ta, --- như chân phước Giáo Hoàng Gioan 23 --- có thể tuyên xưng vào cuối cuộc đời mình trên trần gian rằng: chúng ta đã không đi tìm điều gì khác, ngoài Chúa Kitô và Phúc Âm Người.”
Đó là những lời ĐTC Gioan Phaolô II nói về Chân Phước Giáo Hoàng Gioan 23.
Kết thúc buổi tiếp kiến, ĐTC Gioan Phaolô II cũng nhắc đến việc ngài sắp đi thăm CROATIA và xin mọi người cầu nguyện cho chuyến đi nầy được mang lại nhiều hoa trái. ĐTC cho biết về mục tiêu của chuyến viếng thăm nầy như sau: “Mục tiêu của chuyến viếng thăm nầy là củng cố trong đức tin những thành phần của cộng đoàn công giáo tại đây, một cộng đoàn trong thời gian bị bách hại đã sống trung thành với Chúa Kitô và hiện tại không sợ đương đầu với những thử thách để tiếp tục rao giảng Chúa Kitô cách can đảm”.