1. NATO đạt được mục tiêu về trang thiết bị chính

Tờ Newsweek có bài tường trình nhan đề “NATO Hits Major Equipment Target”, nghĩa là “NATO đạt được mục tiêu về trang thiết bị chính.” Xin kính mời quý vị và anh chị em theo dõi bản dịch sang Việt Ngữ qua phần trình bày của Lan Vy.

Liên minh quân sự đông dân và hùng mạnh nhất thế giới đã lặng lẽ ăn mừng đạt được các mục tiêu về chi tiêu quan trọng trong năm nay, trong bối cảnh tái sinh đau đớn trước chủ nghĩa đế quốc Nga đang trỗi dậy ở Âu Châu.

Cuộc xâm lược toàn diện của Mạc Tư Khoa vào Ukraine - cuộc xâm lược nước láng giềng lần thứ ba trong 15 năm - cho thấy NATO hầu như sẵn sàng nhưng phần lớn không chuẩn bị để hỗ trợ Kyiv trong cuộc chiến sinh tồn. Liên minh 74 tuổi đã không tan rã như Vladimir Putin hy vọng, nhưng cũng chưa huy động được như Tổng thống Volodymyr Zelenskiy mong muốn.

Sự phản đối gay gắt về kỷ nguyên “chết não” của liên minh - như được Tổng thống Pháp Emmanuel Macron mô tả vào năm 2019 - nói chung là ở phía sau.

Giờ đây, NATO phải thực hiện lời thề ủng hộ Ukraine và xoay trục để gặp một Điện Cẩm Linh không bị ràng buộc. Quá trình chuyển đổi như vậy diễn ra chậm và tốn kém.

Các nhà lãnh đạo đồng minh đã đồng thanh về hai mục tiêu chi tiêu chính trong 10 năm tại hội nghị thượng đỉnh xứ Wales vào tháng 9 năm 2014. Họ cho biết đến năm 2024, các thành viên sẽ “tiến tới” hoặc vượt quá mức chi 2% GDP cho quân đội của họ, đồng thời cam kết 20% chi tiêu quốc phòng hàng năm cho các thiết bị mới và hoạt động nghiên cứu và phát triển có liên quan.

Khi thời hạn đến gần, bức tranh trở nên hỗn hợp. Phần lớn các quốc gia NATO vẫn chưa đạt đến ngưỡng 2%, khiến những nước đã đạt được điều đó phải thất vọng. NATO ước tính tính đến tháng 7 năm 2023, tất cả 31 quốc gia thành viên đã vượt mục tiêu chi tiêu 20%; dường như là một chiến thắng lớn cho một khối vốn thường xuyên bị ảnh hưởng bởi các tranh chấp về chi tiêu.

Newsweek đã liên hệ với NATO qua email để yêu cầu bình luận.

Fabrice Pothier, cựu giám đốc hoạch định chính sách của NATO, nói với Newsweek: “Nếu bạn xem xét các mục tiêu đó theo cách kỹ thuật thì 20% cũng quan trọng như 2%. “Vấn đề không phải là bạn chi bao nhiêu, mà là bạn tiêu vào đâu.”

“Như cuộc chiến của Nga ở Ukraine đã cho thấy, chúng ta thực sự cần phải bắt kịp một số công nghệ nhất định, bao gồm tác chiến điện tử, phòng không và nhiều công nghệ khác. Vì vậy, từ quan điểm kỹ thuật phòng thủ thuần túy, 20% là một vấn đề lớn.”

“Không chỉ là mua sẵn mà còn là đổi mới, hiện đại hóa và giữ vững lợi thế, bao gồm cả việc áp dụng các công nghệ mới nổi như Trí Tuệ Nhân Tạo.”

Thiết bị của NATO đã chứng minh được lợi thế của mình so với công nghệ của Nga ở Ukraine. Ngay cả những vũ khí cũ của liên minh cũng đang bị lực lượng của Kyiv sử dụng để gây ra tác động tàn phá. Tuy nhiên, các nhà lãnh đạo Ukraine và NATO đã nói rõ rằng vũ khí và đạn dược của phương Tây quá ít và đến quá chậm.

Liên minh cần hồi sinh một cơ sở công nghiệp quân sự đã bị suy yếu bởi cái gọi là “cổ phần hòa bình” của thời kỳ hậu Chiến tranh Lạnh, và bởi nhiều thập kỷ xung đột chống nổi dậy, cường độ thấp thống trị hai thập kỷ đầu của thế kỷ 21.

James Rogers, đồng sáng lập và giám đốc nghiên cứu tại Hội đồng cố vấn địa chiến lược của Vương quốc Anh, nói với Newsweek: “Thật tốt khi tất cả các đồng minh hiện đang đạt được mục tiêu đó”. “Điều đó có nghĩa là ngày càng có nhiều phần chi tiêu quân sự không được chi cho những thứ như nhân sự, lương hưu và tất cả những thứ tương tự. “

Rogers nói thêm: “Điều này rất tốt để kích thích cơ sở công nghiệp quốc phòng trong khu vực Euro-Atlantic và hơn thế nữa”. “Các quốc gia như Ba Lan đang mua một lượng lớn thiết bị quân sự mới của họ từ các quốc gia như Nam Hàn và điều này nói chung là tốt cho các kết nối xuyên khu vực Đại Tây Dương-Thái Bình Dương.”

Nhưng ngay cả trong bối cảnh thành công, vẫn còn đó những câu hỏi hóc búa. “Bạn đặt 20% này ở đâu?” Pothier hỏi. “Bạn có đặt nó vào việc phát triển một số công nghệ phát triển ở Âu Châu như phòng không hay không? Đây là điều người Pháp muốn làm, để lấp đầy một trong những lỗ hổng lớn nhất trong hộp công cụ quốc phòng của NATO và đặc biệt là Âu Châu.”

“Hay bạn thiên về công nghệ hiện có như hệ thống Patriot của Mỹ và hệ thống của Israel, đó là những gì Đức đang đề xuất?”

Ông nói thêm: “Những cuộc tranh luận này, có thể khá mang tính kỹ thuật, nhưng cũng có thể trở nên rất chính trị”. “Nếu hai cường quốc quân sự chính của Âu Châu đi theo những hướng khác nhau về nơi họ muốn đầu tư tiền, thì bạn sẽ không xây dựng được cơ sở công nghiệp quốc phòng cho một số công nghệ nhất định—như hệ thống phòng không—sẽ đủ mạnh để thực sự tạo ra loại sản xuất hàng loạt mà bạn cần.”

Trong trường hợp như vậy, các cường quốc NATO chính của Âu Châu sẽ bị “phân tán” do phụ thuộc vào các công nghệ khác nhau, Pothier nói.

Sẽ cần nhiều mục tiêu hơn. Ở sườn phía đông của NATO, các nhà lãnh đạo đang vận động chi tiêu nhiều hơn. Thủ tướng Estonia Kaja Kallas nói với Newsweek hồi tháng 5: “Chúng ta đang ở trong một thực tế an ninh mới và mọi người đều phải đóng góp phần mình”, đồng thời cam kết quốc gia vùng Baltic nhỏ bé của mình sẽ chi ít nhất 3% GDP cho quân đội.

Kỷ nguyên mới của NATO có thể vẫn cần được củng cố bằng các mục tiêu chi tiêu mới.

Rogers cho biết: “Những cam kết chi tiêu này đã được thống nhất vào năm 2014, đây là thời điểm ổn định hơn nhiều so với thời điểm hiện tại”. “Môi trường chiến lược đã xấu đi đáng kể kể từ đó.”

2. Scholz muốn thảo luận về việc cung cấp vũ khí cho Ukraine với các nhà lãnh đạo Liên Hiệp Âu Châu tại hội nghị thượng đỉnh tháng 2

HANS VON DER BURCHARD của tờ Politico cho biết Thủ tướng Đức Olaf Scholz muốn gây thêm áp lực lên các đối tác Liên Hiệp Âu Châu để cung cấp thêm vũ khí cho Ukraine bằng cách nêu vấn đề này tại hội nghị thượng đỉnh đặc biệt của các nhà lãnh đạo Liên Hiệp Âu Châu vào tháng tới.

Liên Hiệp Âu Châu sẽ nhóm họp tại Brussels vào ngày 1 tháng 2, nơi họ dự định thông qua gói hỗ trợ tài chính trị giá 50 tỷ euro cho Kyiv. Scholz dự định nhân dịp này tổ chức một cuộc tranh luận bổ sung về hỗ trợ quân sự cho Ukraine mà từng quốc gia Liên Hiệp Âu Châu lên kế hoạch cho năm nay, một quan chức Đức giấu tên nói với POLITICO.

Thủ tướng đã đưa ra một cảnh báo trực tiếp bất thường vào hôm thứ Hai rằng “việc cung cấp vũ khí cho Ukraine theo kế hoạch cho đến nay của đa số các quốc gia thành viên Liên Hiệp Âu Châu về cơ bản là quá nhỏ”, đồng thời nói thêm: “Do đó, tôi kêu gọi các đồng minh của chúng tôi trong Liên minh Âu Châu tăng cường nỗ lực hỗ trợ Ukraine… Chúng ta cần những đóng góp cao hơn.”

Scholz cũng cho biết ông đã yêu cầu Liên Hiệp Âu Châu lập danh sách tất cả các khoản viện trợ quân sự mà các nước thành viên đang lên kế hoạch trong năm nay, “muộn nhất” là trước hội nghị thượng đỉnh ngày 1/2.

Kế hoạch của Berlin tranh luận về những phát hiện trong danh sách đó với các nhà lãnh đạo có thể sẽ gây áp lực lên các nước như Pháp, Ý và Tây Ban Nha, những quốc gia cho đến nay đã viện trợ một lượng tương đối ít khí tài quân sự cho Kyiv, ít nhất là theo thông tin công khai.

Theo Viện Kiel, cơ quan thống kê viện trợ quân sự cho Ukraine theo phạm vi công, Đức là nhà tài trợ cao thứ hai vào năm ngoái sau Mỹ, với 17,1 tỷ euro; tiếp theo là Vương quốc Anh với 6,6 tỷ euro và các nước Bắc Âu và Đông Liên Hiệp Âu Châu. Trong khi đó, Pháp chỉ đóng góp 0,54 tỷ euro, Ý 0,69 tỷ euro và Tây Ban Nha 0,34 tỷ euro.

3. Sự thỏa hiệp với Ukraine của Orbán sẽ cho phép ông ta níu áo Liên Hiệp Âu Châu để đòi tiền chuộc hàng năm

GREGORIO SORGI VÀ BARBARA MOENS của tờ Politico cho biết Hung Gia Lợi đã ra tín hiệu rằng họ có thể chấm dứt việc phản đối việc sử dụng ngân sách Liên Hiệp Âu Châu để gửi tiền tới Ukraine - nhưng chỉ với điều kiện nước này được phép chặn các khoản giải ngân hàng năm.

Thủ tướng cánh hữu Viktor Orbán đã trở thành người nắm giữ chính gói viện trợ trị giá 50 tỷ euro để duy trì ngân sách của Kyiv trong bốn năm tới khi ông phủ quyết biện pháp này tại hội nghị thượng đỉnh đầy kịch tính của các nhà lãnh đạo Liên Hiệp Âu Châu vào tháng 12, khiến khoản tài trợ khẩn cấp bị đóng băng.

Lời đề nghị thỏa hiệp của Hung Gia Lợi đã được đưa ra tại cuộc họp hôm thứ Sáu của 27 quan chức ngân sách Liên Hiệp Âu Châu. Theo ba nhà ngoại giao Liên Hiệp Âu Châu, Budapest phát đi tín hiệu rằng họ có thể phê duyệt khoản tài trợ miễn là các chính phủ trong khối được yêu cầu đồng thanh phê duyệt hàng năm.

Đề xuất này đánh dấu sự giảm leo thang từ sự phản đối vào tháng 12 của Orbán đối với các khoản tài trợ cho Ukraine từ ngân sách Liên Hiệp Âu Châu, mặc dù các nhà ngoại giao cảnh báo rằng Hung Gia Lợi đã đưa ra lựa chọn này trong quá khứ.

Kể từ khi hội nghị thượng đỉnh có quyền phủ quyết, các chính phủ khác đã gây áp lực buộc Orbán phải nhượng bộ, đặc biệt khi hỗ trợ tài chính của Mỹ cho Ukraine cũng đang bị đe dọa. Hôm thứ Sáu, Chủ tịch Ủy ban Ursula von der Leyen cho biết việc đạt được một thỏa thuận đòi hỏi sự hỗ trợ của tất cả các chính phủ Liên Hiệp Âu Châu là “ưu tiên hàng đầu”.

Một nhà ngoại giao Liên Hiệp Âu Châu cho biết vấn đề ngân sách cũng đã được một số nhà lãnh đạo Liên Hiệp Âu Châu và Orbán thảo luận tại lễ tưởng niệm cựu Chủ tịch Ủy ban Jacques Delors ở Paris hôm thứ Sáu.

Trên thực tế, đề xuất của Hung Gia Lợi sẽ trao cho Orbán quyền chặn nguồn tài trợ của Liên Hiệp Âu Châu cho Ukraine hàng năm - hoặc ép Brussels nhượng bộ để dỡ bỏ quyền phủ quyết của ông. Vào tháng 12, Ủy ban đã giải tỏa khoảng 10 tỷ euro cho Hung Gia Lợi, quốc gia đã bị đóng băng vì vi phạm pháp luật, điều mà các nhà phê bình coi là chất ngọt để lôi kéo Budapest vào cuộc.

Trong cuộc họp hôm thứ Sáu, Hung Gia Lợi đã đề xuất Liên Hiệp Âu Châu cấp 12,5 tỷ euro tiền tài trợ và khoản vay hàng năm cho Ukraine, theo một nhà ngoại giao am hiểu về thủ tục tố tụng. Theo đề xuất ban đầu của Ủy ban, 50 tỷ euro bao gồm 17 tỷ euro tiền tài trợ và 33 tỷ euro cho các khoản vay ngoài ngân sách cho đến năm 2027.

Các nhà ngoại giao từ một số thủ đô của Liên Hiệp Âu Châu đã lên tiếng phản đối kế hoạch này, lưu ý rằng giải pháp hàng năm sẽ khiến Ukraine không thể dự đoán đầy đủ. Một quan chức Liên Hiệp Âu Châu cho biết: “MFF [ngân sách 7 năm của Liên Hiệp Âu Châu] là một khuôn khổ nhiều năm, chúng tôi không thể thực hiện nó theo từng năm”. Kế hoạch tiếp theo sẽ được các đại sứ Liên Hiệp Âu Châu thảo luận vào thứ Tư.

Bất chấp những khác biệt kéo dài, người ta hy vọng rằng một sự thỏa hiệp sẽ đạt được và Orbán - một người bạn của Putin, người đã nhiều lần chỉ trích việc Liên Hiệp Âu Châu hỗ trợ quân sự cho Ukraine - sẽ dỡ bỏ quyền phủ quyết của mình trong hội nghị thượng đỉnh tiếp theo của các nhà lãnh đạo Liên Hiệp Âu Châu vào tháng 2 1.

Nếu không đạt được điều đó, nhà điều hành Liên Hiệp Âu Châu đang chuẩn bị một kế hoạch dự phòng để vượt qua sự không khoan nhượng của Budapest và tiếp tục chuyển tiền cho Ukraine mà không có sự đóng góp từ Hung Gia Lợi, von der Leyen đã chỉ ra.

Trong một tuyên bố với POLITICO, chính phủ Hung Gia Lợi cho biết lập trường của họ về nguồn tài trợ của Ukraine không thay đổi.

“Hung Gia Lợi hoan nghênh thực tế là Ủy ban Âu Châu đang đạt được tiến bộ tốt trong việc phát triển Kế hoạch B, trong đó dự kiến rằng nguồn tài trợ cho Ukraine nên được cung cấp từ bên ngoài ngân sách Liên Hiệp Âu Châu. Những gì họ coi là Kế hoạch B, đối với Hung Gia Lợi lại là Kế hoạch A.”