Đúng sáng sớm ngày Chúa Nhật lễ Phục Sinh 2019 du thuyền chúng tôi tiến vào Habour City của Hồng Kong. Vì là ngày Chúa Nhật mừng lễ Chúa Phục Sinh tôi đã cử hành thánh lễ trọng thể cho khoảng 30 anh chị em du khách Công Giáo từ nhiều quốc gia. Nghi thức ôn lại lời hứa khi chịu phép Thanh Tẩy được tôi nhấn mạnh cho anh chị em Công Giáo rằng mỗi người chúng ta qua bí tích Rửa Tội là tái sinh trong Chúa Kito và sống lại với Chúa. Ơn tái sinh là tiến trình đổi mới luôn mãi mà mỗi Kito hữu phải thể hiện trong cuộc sống thường ngày.



Xem hình ảnh Tập 1

Xem hình ảnh Tập 2

Sau thánh lễ tôi đi dạo quanh thành phố cảng một vòng thấy chung quanh bờ sông phía Habour City và bên kia bờ Victoria có nhiều nhóm người tụ họp ca hát ăn uống và biết chắc họ đa số là người Phi luật tân đang làm công nhân bên Hồng Kong nhân ngày nghỉ được sống thoải mái với nhau qua những cuộc picnic thú vị… Có các nhóm còn đang tập múa, chắc là cho một nghi lễ hay cuộc văn nghệ nào đó mà họ sắp mừng với nhau.

Vào tháng 12 năm 2018 tôi đã đến thăm Hongkong mấy ngày và đã đi thăm nhiều nơi, nhất là Ni Viện Phật giáo Chi Lin ở Diamond Hill, Chùa Lão giáo Wun Chuen Sin Koon, đền KhổngTử, đền Quan Vũ tại Sham Shui Po… và lên cả đỉnh Victoria đề nhìn bao quát thành phố, nên lần này tôi chỉ muốn thảnh thơi thả hồn theo những chiếc thuyền buồm cổ xưa lướt sóng êm ả bên hai bờ vịnh Victoria.

Mỗi lần đến thăm Hongkong tôi đều được một đội “nữ vệ sĩ” thay nhau đi tháp tùng. Các chị em nói vui rằng “muốn bảo vệ cha sợ quân Tầu ô ăn hiếp hay bắt nạt cha, hoặc cha lạc lối mất tích luôn!...”.

Khái quát về Tình hình Tôn giáo ở Hồng Kông

Khi tới các chùa và các đền thờ vào sáng sớm tôi rất lạ lùng thấy có nhiều thanh niên tới vái lậy và dâng hương cho các vị thần mà trước đây trong Tam Quốc Chí tôi đọc thì chỉ tưởng các vị này là anh hùng hay là các tướng giỏi trong lịch sử như: Lưu Bị, Quan Vũ, Trương Phi, Lữ Bố, hay cả như Bao Công… nhưng thực tế những người đến dâng hương kính bái là họ cầu may được thăng quan tiến chức và thành đạt trong sự nghiệp, quan trường, và địa vi xã hội.

Do vậy, Tôn giáo ở Hồng Kông có tính cách đặc trưng bởi sự đa dạng về tín ngưỡng và cách thực hành niềm tin của họ. Các cuộc nghiên cứu mới đây cho biết: Hầu hết người Hồng Kông gốc Trung Quốc thực hành tôn giáo dân gian Trung Quốc, có thể là bao gồm Nho giáo và Lão giáo, đạo Ông Bà và các truyền thống nghi lễ Phật giáo.

Theo số liệu thống kê chính thức cho năm 2016 trong số những người Hồng Kông nói mình thuộc về một tôn giáo có tổ chức thì có hơn 1 triệu người nói mình là Phật tử, hơn 1 triệu thuộc Đạo giáo, 480.000 người Tin lành, 379.000 người Công Giáo, 300.000 người Hồi giáo, 100.000 người theo đạo Hindu.

Đại đa số dân chúng chủ yếu theo tôn giáo truyền thống Trung Quốc, trong đó có việc thờ cúng các vị thần địa phương và ông bà tổ tiên. Trong nhiều trường hợp những người thực hành nêu trên không nói mình thuộc tôn giáo nào trong các cuộc điều tra, vì không thuộc về tôn giáo có tính cách tổ chức phổ quát có giáo chủ và cơ cầu điều hành. Tôn giáo truyền thống của Trung Quốc nói chung không được khuyến khích trong thời kỳ cai trị của Anh quốc đối với Hồng Kông. Với sự chấm dứt của sự cai trị của Anh và sự chuyển giao chủ quyền của Hongkong cho Trung Quốc, đã có một sự đổi mới với các tôn giáo dân gian.

Tôn giáo dân gian Trung Quốc, còn được gọi tên là Thần giáo, là tôn giáo bản địa của người Hán. Trọng tâm của là sự thờ cúng "các vị thần", bao gồm các tổ tiên và tổ tiên của các gia đình hoặc dòng dõi, các anh hùng thần thánh. Sự sùng kính này đã tạo nên dấu ấn trong lịch sử của nền văn minh Trung Quốc.

Trong những thập kỷ gần đây, khu dân cư đô thị hiếm khi có những ngôi đền như trước đây, nên nhà nghiên cứu xã hội Bosco lập luận rằng lối sống hiện đại không phù hợp với các tập quán truyền thống nữa. Thay vào đó, họ coi nhiều tập tục và nghi lễ truyền thống, như đám rước khu phố, trước đây là phần di sản cho văn hóa truyền thống nay không còn được coi trọng ở Hồng Kông.

Nho giáo ở Hồng Kông

Nho giáo dựa trên những lời dạy của Khổng Tử. Ông Khổng sống ở Trung Quốc từ năm 551 đến 479 trước Công nguyên, chủ yếu là một quy tắc đạo đức toàn diện cho các mối quan hệ của con người, nhấn mạnh vào tầm quan trọng của truyền thống và nghi lễ. Lễ hội lớn của Nho giáo ở Hồng Kông là sinh nhật của Đức Khổng Tử vào ngày 27 tháng 8 âm lịch. Nho giáo ở Hồng Kông có ảnh hưởng rộng lớn trong văn chương và giáo dục. Hội Khổng giáo điều hành một số trường học địa phương với mục tiêu thúc đẩy những lời dạy của Khổng Tử.

Đạo giáo hay còn gọi là Lão giáo ở Hồng Kông

Đạo giáo là một triết lý tôn giáo và truyền thống nghi lễ, nhấn mạnh đến việc sống hòa hợp và kết hợp với Đạo, với nguyên tắc tự nhiên. Những ngôi đền Đạo giáo đáng chú ý ở Hồng Kông bao gồm Đền Wong Tai Sin nằm ở quận Wong Tai Sin ở Cửu Long. Ngôi đền nổi tiếng này là dành riêng cho Wong Tai Sin.

Phật giáo ở Hồng Kông

Phật giáo có một số lượng đáng kể tín đồ ở Hồng Kông. Trong số những ngôi chùa Phật giáo nổi bật nhất trong thành phố, có Ni viện Chi Lin ở Diamond Hill, được xây dựng theo phong cách kiến trúc của nhà Đường; và Tu viện Po Lin trên đảo Lantau, nổi tiếng với bức tượng đồng Phật Tian Tan, nơi thu hút một lượng lớn du khách trong những ngày cuối tuần và ngày lễ.

Các tổ chức và chùa Phật giáo ở Hồng Kông từ lâu đã tham gia vào phúc lợi xã hội và giáo dục. Hiệp hội Phật giáo Hồng Kông điều hành chừng 10 trường tiểu học và trung học, và nhà cho người già cũng như các trung tâm dành cho thanh thiếu niên và trẻ em ở Hồng Kông.

Sự lãnh đạo của các tổ chức Phật giáo chính thống đã liên kết với cơ sở chính quyền Hồng Kông về nhiều phương diện. Ví dụ, một số thành viên của hiệp hội đã ở trong Ban soạn thảo của Luật cơ bản HongKong.

Dưới sự lãnh đạo của cựu Giám đốc điều hành Tung Chee Hwa, chính phủ Hồng Kông chính thức công nhận ảnh hưởng của Phật giáo tại Hồng Kông. Năm 1997, chính phủ đã chỉ định Ngày sinh của Đức Phật là một ngày lễ, thay thế cho ngày lễ sinh nhật của Nữ hoàng. Bản thân Tùng là một Phật tử và tham gia các hoạt động Phật giáo lớn, được công bố rộng rãi ở Hồng Kông và Trung Quốc.

Các nghiên cứu học thuật và nghiên cứu Phật giáo tại Hồng Kông đã phát triển mạnh trong những thập kỷ qua. Đại học Hồng Kông có một Trung tâm nghiên cứu Phật giáo. Đại học Hồng Kông Trung Quốc cũng có một Trung tâm Nghiên cứu Phật giáo Nhân văn.

Kitô giáo Hồng Kông

Kitô giáo là một trong những tôn giáo có ảnh hưởng nhất ở Hồng Kông, một phần do ảnh hưởng dưới thời cai trị của Vương quốc Anh từ năm 1841 đến 1997, và công tác của nhiều cơ quan truyền giáo phương Tây từ nhiều quốc gia. Thật vậy, Anh giáo, đã được chính quyền Anh quốc trao cho địa vị đặc biệt.

Kể từ khi chuyển giao chủ quyền đối với Hồng Kông cho Cộng hòa Nhân dân Trung Hoa vào năm 1997, sự hỗ trợ chính phủ này của Giáo hội Anh giáo đã bị giảm. Tại Trung Quốc, Đảng Cộng sản luôn ngờ vực đối với các tổ chức có quan hệ tôn giáo quốc tế. Trung Cộng luôn có xu hướng liên kết Kitô giáo với các cuộc chống đối chế độ Cộng sản và âm mưu lật đổ, do vậy Trung Cộn đã đóng cửa nhiều nhà thờ và trường học. Kể từ năm 2010, Trung Quốc đại lục đã dần hạn chế khả năng của cộng đồng Kitô giáo Hồng Kông trong việc mở rộng thêm các nhà thờ ở Trung Quốc đại lục. Các quan chức Trung Quốc đã cấm cư dân đại lục tham dự một số hội nghị tôn giáo ở Hồng Kông, tăng cường giám sát các chương trình đại lục do các mục sư Hồng Kông điều hành.

Tin Lành Hồng Kông

Sự hiện diện của cộng đồng Tin lành ở Hongkong có từ năm 1841. Theo dữ liệu của chính phủ, có khoảng 480.000 người Tin lành sống ở Hồng Kông vào năm 2016; các giáo phái chính là Cơ đốc phục lâm, Anh giáo, Báp-tít, Luther, Liên minh Kitô giáo và Hội Truyền giáo, Giáo hội Kitô giáo ở Trung Quốc, và người theo đạo Ngũ tuần.

Các tổ chức Tin lành điều hành 3 tổ chức hậu trung học: Cao đẳng Chung Chi tại Đại học Trung Quốc Hồng Kông, Đại học Baptist Hồng Kông và Đại học Lĩnh Nam. Họ điều hành khoảng 144 trường trung học, 192 trường tiểu học, 273 trường mẫu giáo và 116 vườn ươm.

Cộng đồng Tin lành điều hành khoảng 16 hội thảo thần học và các viện Kinh thánh, 16 nhà xuất bản và 57 hiệu sách. Họ điều hành 7 bệnh viện, 18 phòng khám và 59 tổ chức dịch vụ xã hội, 17 nhà trẻ em, 35 nhà cho người già, 106 trung tâm người già, 2 trường dành cho người mù và điếc, 47 trung tâm đào tạo cho người khuyết tật tâm thần và 15 trường khu cắm trại.

Hai tờ báo hàng tuần, The Christian Weekly và The Christian Times, được điều hành bởi những người theo đạo Tin lành. Hai cơ quan đại kết tạo điều kiện cho công việc hợp tác giữa các nhà thờ Tin lành ở Hồng Kông.

Công Giáo Hồng Kông

Giáo Hội Công Giáo Roma ở Hồng Kông được thành lập như Phủ doãn Tông Tòa vào năm 1841 và là một Giám quản Tông Tòa vào năm 1874. Trở thành một Giáo phận vào năm 1946. Khoảng 379.000 người Hồng Kông là người Công Giáo vào năm 2016, nhiều người trong số họ là người Philippines. Nhà thờ Đức Mẹ Vô nhiễm Nguyên tội là nhà thờ chính tòa của Giáo Hội Công Giáo ở Hồng Kông.

Công Giáo ở Hồng Kong có một Cộng đoàn Công Giáo Việt Nam đã sinh hoạt lâu năm và sắp mừng kỷ niệm 25 năm chính thức thành lập vào ngày 17/11/2019 tới đây, tuy nhiên Cộng đoàn này đã có ngay từ thời Boat People Thuyền Nhân VN sang Hongkong và bị giam giữ trong trại cấm. Chúng tôi đã nhiều lần đưa tin về sinh hoạt của Cộng đoàn này, nên trong bài này không nhắc tới nữa.

Thánh lễ được cử hành bằng tiếng Quảng Đông, với khoảng 3/5 các giáo xứ cung cấp dịch vụ bằng tiếng Anh và tiếng Tagalog (cho cộng đồng người Philippines) trong một số trường hợp.

Giáo phận đã thiết lập cơ cấu hành chính và duy trì liên kết chặt chẽ với Đức Giáo Hoàng và các cộng đồng Công Giáo khác trên khắp thế giới. Tổng thư ký của Hội đồng Giám mục Liên đoàn Châu Á có văn phòng tại Hồng Kông.

Giáo phận Hongkong điều hành khoảng 320 trường Công Giáo và nhà trẻ và có khoảng 286.000 học sinh. Hội đồng Giáo dục Công Giáo Hồng Kông hỗ trợ các dịch vụ này. Các dịch vụ y tế và xã hội bao gồm 6 bệnh viện, 15 phòng khám, 13 trung tâm xã hội, 15 ký túc xá, 12 nhà cho người già, 15 trung tâm dịch vụ phục hồi chức năng và nhiều câu lạc bộ và hiệp hội tự giúp đỡ. Caritas Bác Ái Công Giáo điều hành nhiều tổ chức thanh niên và xã hội và một bệnh viện là một tổ chức phúc lợi xã hội chính thức của Tổng giáo phận Hồng Kông.

Về phương tiện truyền thông, tổng giáo phận xuất bản hai tờ báo hàng tuần: Kung Kao Po và Sunday Examiner. Ngoài ra, Trung tâm Video của tổng giáo phận sản xuất băng và phim để sử dụng trong các trường học và giáo xứ, và nói chung, Văn phòng truyền thông xã hội Công Giáo Hồng Kông hoạt động như một kênh thông tin và phổ biến tin công chúng cho giáo phận.

Các ngày lễ và ngày lễ truyền thống của Trung Quốc tại Hồng Kông

Có năm lễ hội lớn trong âm lịch của Trung Quốc, trong đó Tết Nguyên đán là quan trọng nhất. Quà tặng và các chuyến thăm được trao đổi giữa bạn bè và người thân và trẻ em nhận phong bì tiền lì xì may mắn.

Trong lễ hội Thanh Minh vào mùa xuân, người ta viếng thăm các ngôi mộ của tổ tiên. Vào đầu mùa hè (ngày thứ năm của tháng năm âm lịch), lễ hội được tổ chức với các cuộc đua thuyền rồng và ăn gạo nếp nấu chín bọc trong lá sen.

Tết Trung Thu vào ngày 15 tháng 8 âm lịch. Quà tặng là bánh trung thu, rượu vang và trái cây được trao đổi và người lớn và trẻ em đi vào công viên và vùng nông thôn vào ban đêm với những chiếc đèn lồng đầy màu sắc. Chung Yeung vào ngày thứ chín của tháng chín âm lịch, khi nhiều người đến thăm mộ của tổ tiên hoặc leo lên núi để tưởng nhớ một gia đình ở Trung Quốc cổ đại đã được thoát khỏi bệnh dịch và thoát chết bằng cách chạy trốn lên đỉnh núi.

Ngoài các lễ hội truyền thống ở trên, một số lễ hội tôn giáo quan trọng là ngày nghỉ, bao gồm các lễ Tôn giáo chính như: Lễ Giáng Sinh, Thứ Sáu Tuần Thánh, Lễ Phục Sinh, Lễ Phật Đản.